داوری مقالات یکی از بنیادی‌ترین کارهای مجلات علمی پژوهشی است. این فرایند کمک می‌کند بهترین مقالات در این مجلات منتشر شوند. برای مثال، مجله‌ی نیچر یکی از معتبرترین مجلات علمی جهان است. این مجله هر سال بیش از 10 هزار مقاله دریافت می‌کند. دبیران علمی این مجله حدود 60 درصد از این مقالات را بدون داوری رد می‌کنند. بقیه‌ی مقالات برای دو یا چند داور فرستاده می‌شوند و پس از جمع‌بندی نظر داوران، حدود 7 درصد از مقالات پذیرش می‌شوند. بی‌گمان اعتبار بالای این مجله علاوه بر قدمت انتشارش به فرایند داوری دقیق آن مربوط می‌شود.

تعریف داوری و فرایند داوری

داوری: ارزیابی انتقادی و سازنده ازدستنوشته‌های عرضه شده به مجلات که توسط افراد متخصص و باتجربه انجام می‌شود. داوری در مجلات علمی، همترازخوانی (Peer review) نامیده می‌شود. یعنی افرادی که در یک زمینه فعالیت دارند مقاله‌های یکدیگر را بررسی می‌کنند.

داوری پنهان: جداکردن اطلاعات مربوط به نویسندگان ازمقاله خود پیش از ارسال برای داوری و پنهان بودن هویت داوران داوری آشکار: مشخص بودن هویت داوران با هدف مسئولیت بیشتر از طرف داوران و اعتبار بیشتر برای کار انجام شده

امکانات داوری برنامه یکتاوب

یکتاوب برای افزایش سرعت جریان اطلاعات میان مدیران و کاربران یک نشریه‌ی علمی یا همایش علمی، سامانه‌ی داوری الکترونیک را راه‌اندازی کرده است. این سامانه جابه‌جایی الکترونیک مقالات و اطلاعات بین نگارنده‌ها، مدیر اجرایی نشریه یا همایش (مدیر پایگاه اینترنتی)، دبیر علمی، سرگروه‌ها (هیات تحریریه) و داوران را به آسانی و با کارآمدی انجام می‌دهد.

• نمایی از مراحل داوری
• افزودن داور، دبیر علمی یا سرگروه به برنامه
• ساختن فرم‌های داوری
• ارتباط با نگارندگان

نمایی از مراحل داوری

1. فرستادن مقاله توسط نگارنده
2. دریافت مقاله توسط مدیر اجرایی
3. بررسی مقاله توسط دبیر علمی (اختیاری)
4. پیشنهاد داوران توسط سرگروه‌ها یا هیات تحریریه (اختیاری)
5. فرستادن مقاله به داور برای بررسی
6. بررسی مقاله توسط داور و تکمیل فرم داوری
7. بررسی نظرهای داوران و پیشنهاد اصلاح به نگارنده‌ی مقاله توسط مدیر اجرایی
8. اصلاح مقاله توسط نگارنده و انجام دوباره‌ی همین مراحل

افزودن داور، دبیر علمی یا سرگروه به برنامه

برای افزودن هر یک از عوامل داوری به برنامه :

1. به بخش تنظیمات مربوط به کاربران> مدیریت کاربران بروید و کاربر مورد نظر را به برنامه بیفزایید. (اگر کاربر مورد نظر به پایگاه مراجعه کرده و ثبت نام کرده باشد، به این مرحله نیاز نیست.)
2. به داوری الکترونیک> معرفی داوران به برنامه بروید و داور مورد نظر را از میان فهرست کاربران انتخاب کنید.
3. تخصص داور را مشخص کنید و دکمه‌ی تایید را بزنید.
4. همین مراحل را برای معرفی دبیرعلمی یا سرگروه انجام دهید.

به یاد داشته باشید:

• افراد می‌توانند همزمان به عنوان داور، دبیر علمی یا سرگروه به برنامه معرفی شوند.
• هنگام معرفی کاربران به برنامه به عنوان عوامل اجرایی داوری، باید تخصص‌های آنها را تعیین کنید.
• این تخصص‌ها همان موضوع مقالات هستند که در بخش مقالات> موضوعات مقالات می‌توانید تنظیم کنید.

ساختن فرم‌های داوری

منظور از فرم‌های داوری، هر نوع فرم بخش داوری از جمله فرم داوری، فرم مشخصات داور و فرم معرفی داور است. این فرم‌ها را با کمک سامانه‌ی مدیریت اطلاعات می‌توانید بسازید. برای ساختن فرم‌ها:

1. به بخش داوری الکترونیک> ساخت فرم‌های داوری بروید و روی دکمه‌ی افزودن فرم جدید کلیک کنید.
2. به مدیریت فرم‌ها بازگردید و بخش‌ها و پرسش‌های مورد نظر را در فرم ساخته شده بیفزایید.
3. از بخش تنظیم فرم‌های داوری، فرم ساخته شده را به برنامه معرفی کنید.

به یاد داشته باشید:

• با فرستادن مقاله برای داوران، فرم‌های داوری به صورت خودکار در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد. برنامه با فرستادن نامه‌ی الکترونیک، آنها را به تکمیل این فرم‌ها فرامی‌خواند.
• داوران با خواندن راهنمای داوری مقالات با مراحل داوری آشنا می‌شوند.

برای آگاهی بیشتر

• راهنمای تصویری ساخت فرم داوری را ببینید.
• فیلم راهنمای برنامه را در لوح فشرده‌ی آموزشی ببینید.

ارتباط با نگارندگان

پس از بررسی فایل مقاله و یا دریافت نظرهای داوران در مورد یک مقاله می‌توانید با مراجعه به پرونده‌ی مقاله، نگارنده را از نظرهای اصلاحی آنان آگاه کنید. هرچند امکان فرستادن نظر داوران به طور مستقیم وجود دارد، شما می توانید در بخش توضیح ضمیمه جمع‌بندی نظر داوران را وارد کنید.

به یاد داشته باشید

• اگر می‌خواهید نگارنده بتواند فایل اصلاح شده را برای شما بفرستد، گزینه‌ی «مقاله در حالت آماده ویرایش قرار گیرد» را تیک بزنید و سرانجام دکمه‌ی تایید را بزنید.
• نگارنده با نامه‌ی الکترونیک که برنامه برایش می‌فرستد از آخرین وضعیت مقاله آگاه می‌شود. سپس با مراجعه به صفحه‌ی شخصی خود در پایگاه نشریه می‌تواند فایل اصلاحی را بفرستد.

امکان اطلاع‌رسانی جمعی

برنامه امکان اطلاع‌رسانی جمعی وضعیت مقالات را نیز دارد. این امکان برای همایش‌ها بسیار مناسب است. برای انجام این کار، به بخش مقالات>تغییرات جمعی و اطلاع‌رسانی بروید و با توجه به راهنمایی که در این بخش وجود دارد، کارهای زیر را انجام دهید:

1. فایل xml مقالات را دریافت کنید.
2. فایل xml مقالات را برای ورود اطلاعات به سایت با کمک MS Excel نسخه‌ی 2003 به بالا ویرایش کنید.
3. فایل را با کمک بخش مدیریت پوشه‌ها و فایل‌ها در پوشه yekta_program/temp آپلود کنید و تغییرات را در بخش تغییرات جمعى مقالات انجام دهید تا اطلاعات فایل xml به بانک اطلاعاتی پایگاه منتقل شود.
4. می‌توانید وضعیت و توضیحات جدید مقالات را با کمک ارسال اطلاعات به کاربران برای کاربران ارسال نمایید.

همچنین می‌توانید از امکانات ارسال پست الکترونیک و ارسال پیغام به کاربران (مدیریت برقراری ارتباط) نیز برای خبررسانی به نگارندگان بهره ببرید.

برای آگاهی بیشتر متون و اسلایدهای آموزشی را دریافت و بررسی کنید.